ကျောင်းသားလူငယ်အရွယ်တိုင်းသိထားရမည့် ယနေ့ခေတ် အခြေခံ ငွေကြေးပညာ

သင်ကိုယ်တိုင်မိဘတစ်ယောက် (သို့) ဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်ခဲ့ရင် ကျောင်းသားလူငယ်အရွယ်တွေကို ငွေကြေးပညာအခြေခံသဘောတရား သင်ထားပေးသင့်ပါတယ်။​ ငွေကြေးပညာဆိုတာက​ ဝင်ငွေ၊ ထွက်ငွေတွေကို စီမံခန့်ခွဲခြင်းနှင့် ငွေကြေးသဘောတရားတွေကို သိထားနားလည်ခြင်းကို ဆိုလိုပါတယ်။ ငွေကြေးပညာအခြေခံကို ငယ်ရွယ်စဉ်အချိန်မှာ သင်ပေးထားခြင်းဖြင့် အရွယ်ကြီးပြင်းလာတဲ့အခါမှာ ငွေကြေးနဲ့ပတ်သတ်ပြီး သဘောပေါက်နားလည် လွယ်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ငွေကြေးနဲ့ပတ်သတ်ရင် လေ့လာသင်ယူစရာ အများကြီးရှိပေမယ့် ကျောင်းသားလူငယ်တွေအတွက် သိထားသင့်တဲ့ အခြေခံ ငွေကြေးပညာ အသုံးအနှုန်းတွေကို တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။

Financial Literacy

Financial Literacy ဆိုတာကတော့ တိုက်ရိုက်ဘာသာပြန်ရင် ငွေကြေးပိုင်းဆိုင်ရာ တတ်မြောက်မှုပညာလို့ အဓိပ္ပါယ်ရပါတယ်။ ဒီခေါင်းစဉ်ရဲ့အောက်မှာတော့ ကိုယ်ပိုင်ငွေကြေးတွေကို စီမံခန့်ခွဲခြင်း နှင့် အခြားသောလေ့လာသင်ယူစရာ ငွေကြေးပိုင်းနှင့် ပတ်သတ်တဲ့ ဘာသာရပ်တွေ ပါဝင်ပါတယ်။

Credit Score

Credit Score ဆိုတာကတော့ ငွေကြေးချေးငှားထားတဲ့လူတွေရဲ့ ရမှတ်တွေကို ဆိုလိုတာဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ သင်က ဘဏ်တစ်ခုခုမှာ ပိုက်ဆံချေးထားပြီး အကြွေးတွေကို အချိန်မှန် ပြန်ဆပ်ခြင်း၊ မဆပ်ခြင်းပေါ် မူတည်ပြီး credit score တွေကွာသွားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ Credit Score များတဲ့လူတွေက ချေးထားတဲ့ ပိုက်ဆံတွေကို အချိန်မှန် ပြန်ဆပ်တယ်လို့ သုံးသပ်နိုင်ပါတယ်။ Credit score များတဲ့လူတွေကို ဘဏ်တွေက ယုံကြည်မှုပိုရှိပြီး ငွေချေးပေးဖို့ အခွင့်အရေး ပိုများပါတယ်။

Interest

Interest ကတော့ မြန်မာလိုဘာသာပြန်ရင်တော့ အတိုးလို့ အဓိပ္ပါယ်ရပါတယ်။ များသောအားဖြင့် အတိုးကို ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ တွက်ကြပါတယ်။ အတိုးလို့ဆိုလိုရာမှာ သင်ကိုယ်တိုင် ပိုက်ဆံချေးထားပေးတဲ့ လူတွေကို ပေးရမယ့်အတိုး (သို့) သင်ကိုယ်တိုင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားတဲ့ လုပ်ငန်းက ပြန်လည်ရရှိမယ့် အတိုးလို့ ယူဆနိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ အစုရှယ်ယာတန်ဖိုးရဲ့ အတိုး (သို့) ရရှိမယ့် အမြတ်ကို အတိုးအဖြစ်လည်း ယူဆနိုင်ပါတယ်။

Cryptocurrency

ဒီစကားလုံးကတော့ လူငယ်တော်တော်များများနဲ့ ရင်းနှီးပြီးသားဖြစ်တဲ့ စကားလုံးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ Cryptocurrency ကို သေချာနားမလည်ပဲ ဘ၀ပျက်သွားခဲ့ရတဲ့ လူငယ်တွေလည်း အများကြီးရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျောင်းသားလူငယ်တွေကို cryptocurrency နဲ့ပတ်သတ်ပြီး အခြေခံသဘောတရားသိအောင် ပြောပြထားဖို့လိုပါတယ်။ Cryptocurrency ဆိုတာ ဒီဂျစ်တယ်ငွေကြေးဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတော်တော်များများမှာ တရားဝင်အသုံးပြုခွင့်မရကြသေးပါဘူး။ အချို့နေရာတွေမှာတော့ အသုံးပြုလို့ရတယ်ဆိုပေမယ့် cryptocurrency ရဲ့ လူသိများတဲ့ bitcoin နဲ့ အခြားသောငွေကြေးအကြောင်းတွေကို အသုံးမပြုခင် သေချာလေ့လာသင့်ပါတယ်။ Bitcoin ရဲ့တန်ဖိုးကလည်း နေ့စဉ်နဲ့အမျှ ပြောင်းလဲနေပြီး မတည်ငြိမ်တာကြောင့် အများကြီးရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု မလုပ်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။

Diversification

ဒီစကားလုံးကတော့ ငွေကြေးတွေကို တစ်နေရာတည်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်ထားခြင်းမဟုတ်ပဲ ​အခြားနေရာတွေမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားခြင်းကို ဆိုလိုပါတယ်။ ဥပမာ စတော့ရှယ်ယာတွေနဲ့ အစိုးရဘွန်းတွေကို ဝယ်ယူထားခြင်းတို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အစိုးရဘွန်းတွေကို ဝယ်ယူထားခြင်းဖြင့် သင်လုပ်ငန်းအသစ်တွေ လုပ်တဲ့အခါမှာ အခွန်အခတွေ အများကြီး သက်သာနိုင်ပါတယ်။ ရေရှည်ငွေကြေးကို စီမံခန့်ခွဲတဲ့လူတွေ လုပ်ထားသင့်တဲ့ plan တစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

Import & Export

Import ဆိုတာက သွင်းကုန်ဖြစ်ပြီး Export ဆိုတာကတော့ ပို့ကုန်တွေလို့ အဓိပ္ပါယ်ရပါတယ်။ အခြေခံသဘောတရားကတော့ ဝယ်ယူရတဲ့ (သွင်းကုန်) စရိတ်က သင်ရရှိမယ့်ငွေကြေးအမြတ် (ပို့ကုန်) ထက် နည်းမယ်ဆိုရင် သင့်အတွက် အကျိုးအမြတ်များမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အကယ်၍ သင့်ရဲ့ သွင်းကုန်စရိတ်က ပို့ကုန်စရိတ်ထက်များနေမယ်ဆိုရင် သင့်အတွက် အရှုံးအမြတ်ပေါ်နေပြီလို့ အဓိပ္ပါယ်ရပါတယ်။ တစ်နည်းအားဖြင့် Trade Deficit လို့လည်း ခေါ်ဝေါ်ကြပါတယ်။

Security

ကုမ္ပဏီတစ်ခုမှာ ပိုင်ရှင်တစ်ယောက်ရဲ့ ရသင့်ရထိုက်တဲ့ ငွေကြေးပမာဏ ရပိုင်ခွင့်ကို ဆိုလိုပါတယ်။ ကုမ္ပဏီတစ်ခု စတင်ဖွဲ့စည်းချိန်တည်းက သဘောတူညီမှုပြုထားတဲ့ စာချုပ်စာတမ်းနဲ့အညီ ဥပဒေစည်းမျဉ်းတွေကို သိရှိနားလည်ထားခြင်းဖြင့် ကိုယ်ပိုင်ဆိုင်တဲ့ ငွေကြေးတွေကို ကြိုတင်ကာကွယ်ရာ ရောက်ပါတယ်။

Consumer Debt

သင်တစ်ခုခု ဝယ်ယူသုံးစွဲတဲ့အခါမှာ အကြွေးနဲ့ ဝယ်ယူထားခြင်းကို ဆိုလိုပါတယ်။ ဥပမာ Credit Card (အကြွေးဝယ်ကဒ်) ကို အသုံးပြုပြီးဝယ်ယူထားခြင်း၊ ကျောင်းတက်စဉ်က ကျောင်းစရိတ်ကို အကြွေးနဲ့တက်ထားပြီး ပြန်ဆပ်ရမယ့် ငွေကြေးတွေကို ဆိုလိုပါတယ်။ အချို့လူများက ပိုက်ဆံချေးယူတဲ့အခါမှာ နေ့ပြန်တိုးနဲ့ ချေးကြတဲ့လူတွေလည်း ရှိပါတယ်။ သင့်ရဲ့ ဝင်ငွေ၊ ထွက်ငွေတွေကို တွက်ချက်တဲ့အခါမှာလည်း ဒီအချက်တွေက အရေးကြီးတဲ့ အချက်ဖြစ်ပါတယ်။

Fintech

Fintech ဆိုတာကတော့ Financial Technology ရဲ့ အတိုခေါက် အသုံးအနှုန်းဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ ပိုက်ဆံငွေကြေးပေးချေတဲ့အခါမှာ အသုံးပြုတဲ့ applications တွေနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေလုပ်တဲ့အခါမှာ အသုံးပြုတဲ့ applications တွေဖြစ်ပါတယ်။

Net Worth

Net Worth ကို တွက်ချက်တဲ့အခါမှာ company တစ်ခုရဲ့ ပေးချေရမယ့် ငွေကြေးတစ်ခုကို ချန်ထားပြီး ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့အရာအားလုံးကို တွက်ချက်ရပါတယ်။ ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့အရာအားလုံးမှာ မြေအဆောက်အဦး အပါအဝင် အစုရှယ်ရာအားလုံးရဲ့ တန်ဖိုးတွေပါ ပါဝင်ပါတယ်။ company သို့မဟုတ် လုပ်ငန်း တစ်ခုကို ဝယ်ယူတော့မယ်ဆိုရင် ဒီအချက်တွေက အရမ်းအရေးကြီးပါတယ်။